ورق فولادی به دلیل مقاومت مکانیکی بالا و قابلیت شکل‌دهی، یکی از پرمصرف‌ترین محصولات فلزی در صنایع مختلف است. اما فولاد به طور طبیعی در برابر رطوبت و عوامل خورنده آسیب‌پذیر است و دچار زنگ‌زدگی می‌شود. برای افزایش طول عمر و مقاومت این ورق‌ها، از فرآیند گالوانیزه گرم استفاده می‌شود.
در این روش، ورق فولادی پس از آماده‌سازی و تمیزکاری، در حوضچه مذاب روی با دمای حدود ۴۵۰ درجه سانتی‌گراد غوطه‌ور شده و یک لایه پوشش محافظ ایجاد می‌شود. این لایه مانع از تماس مستقیم فولاد با محیط می‌شود و حتی در صورت خراشیدگی جزئی، خاصیت محافظتی خود را حفظ می‌کند.
گالوانیزه گرم چیست؟
گالوانیزه گرم (Hot-Dip Galvanizing) یک فرآیند پوشش‌دهی سطحی است که با استفاده از روی مذاب، مقاومت فولاد را در برابر خوردگی افزایش می‌دهد. این روش در مقایسه با پوشش‌دهی سرد یا رنگ‌کاری، دوام بسیار بیشتری دارد.
مراحل گالوانیزه گرم ورق‌های فولادی
آماده‌سازی سطح
قبل از ورود ورق فولادی به حوضچه روی، باید سطح آن از هرگونه زنگ‌زدگی، چربی و آلودگی پاک شود. این کار معمولاً شامل:
- چربی‌زدایی شیمیایی یا مکانیکی
- اسیدشویی (Pickling) برای حذف اکسیدها
- شستشو با آب و خشک‌کردن
فلاکسینگ (Fluxing)
در این مرحله، ورق در محلول کلرید آمونیوم یا کلرید روی غوطه‌ور می‌شود تا چسبندگی لایه روی به فولاد افزایش پیدا کند.
. غوطه‌وری در روی مذاب
ورق فولادی وارد حوضچه روی با دمای حدود ۴۴۵ تا ۴۵۵ درجه سانتی‌گراد می‌شود. مدت زمان ماندگاری در حوضچه بسته به ضخامت و کیفیت پوشش متغیر است.
خنک‌کاری
پس از خروج از حوضچه، ورق در هوا یا آب سرد می‌شود تا پوشش روی تثبیت گردد.
استانداردهای گالوانیزه گرم
برای اطمینان از کیفیت و یکنواختی پوشش، گالوانیزه گرم باید بر اساس استانداردهای معتبر انجام شود. برخی از مهم‌ترین استانداردها عبارت‌اند از:
- ASTM A123: برای محصولات فولادی سنگین
- ASTM A153: برای قطعات کوچک‌تر
- ISO 1461: استاندارد بین‌المللی پوشش‌دهی گالوانیزه گرم
مزایای گالوانیزه گرم ورق‌های فولادی
مقاومت بالا در برابر خوردگی
پوشش روی به عنوان یک مانع فیزیکی و الکتروشیمیایی عمل می‌کند و مانع از زنگ‌زدگی می‌شود.
طول عمر بالا
ورق گالوانیزه گرم در شرایط عادی می‌تواند بیش از ۳۰ سال عمر مفید داشته باشد.
حفاظت کاتدی
در صورت خراشیدگی جزئی، روی به‌عنوان فلز قربانی عمل کرده و از فولاد زیرین محافظت می‌کند.
مقرون‌به‌صرفه بودن
با وجود هزینه اولیه، به دلیل کاهش هزینه‌های نگهداری و تعویض، در بلندمدت اقتصادی‌تر است.
معایب گالوانیزه گرم
- عدم امکان اجرای رنگ‌کاری مستقیم بدون آماده‌سازی سطح
- ضخامت بیشتر پوشش نسبت به روش‌های دیگر، که در برخی کاربردهای دقیق مشکل‌ساز می‌شود
- احتمال تغییر شکل جزئی در قطعات نازک به دلیل دمای بالا
کاربردهای ورق فولادی گالوانیزه گرم
صنایع ساختمانی
- سقف و دیوار سوله‌ها
- سازه‌های فلزی و اسکلت ساختمان
صنایع خودروسازی
- قطعات بدنه خودرو
- سیستم‌های اگزوز
صنایع کشاورزی
- گلخانه‌ها
- سیلوهای ذخیره غلات
تجهیزات شهری
- تابلوهای راهنمایی و رانندگی
- نرده‌ها و گاردریل‌ها
جدول مقایسه گالوانیزه گرم با گالوانیزه سرد
|
ویژگی |
گالوانیزه گرم |
گالوانیزه سرد |
|
ضخامت پوشش |
۴۰ تا ۱۲۰ میکرون |
۵ تا ۱۵ میکرون |
|
طول عمر |
۲۰ تا ۵۰ سال |
۵ تا ۱۰ سال |
|
مقاومت در برابر ضربه |
بسیار بالا |
متوسط |
|
هزینه اولیه |
بالاتر |
پایین‌تر |
|
کاربرد |
محیط‌های مرطوب و خورنده |
محیط‌های کم‌خطر |
نکات مهم در نگهداری ورق‌های گالوانیزه گرم
اجتناب از تماس با اسیدها
پوشش روی در برابر برخی اسیدها آسیب‌پذیر است.
تمیزکاری دوره‌ای
شستشو با آب و مواد شوینده ملایم باعث افزایش عمر مفید می‌شود.
بررسی دوره‌ای خراش‌ها
در صورت آسیب‌دیدگی عمیق، باید با پوشش روی یا رنگ ترمیم شود.
پرسش‌های متداول (FAQ)
آیا می‌توان روی ورق گالوانیزه گرم رنگ زد؟
بله، اما باید ابتدا سطح با روش‌هایی مانند سندبلاست یا پرایمر اپوکسی آماده شود.
ضخامت پوشش در گالوانیزه گرم چقدر است؟
معمولاً بین ۴۰ تا ۱۲۰ میکرون، بسته به استاندارد و شرایط تولید.
آیا گالوانیزه گرم برای محیط‌های ساحلی مناسب است؟
بله، اما باید ضخامت پوشش بیشتر و نگهداری منظم انجام شود.
سخن پایانی
گالوانیزه گرم ورق‌های فولادی یکی از بهترین روش‌ها برای افزایش مقاومت و طول عمر فولاد در برابر خوردگی است. این فرآیند با ایجاد پوششی ضخیم و یکنواخت از روی، محافظت فیزیکی و الکتروشیمیایی را همزمان فراهم می‌کند.
در صنایع مختلف از ساختمان‌سازی گرفته تا خودروسازی و کشاورزی، استفاده از ورق گالوانیزه گرم باعث کاهش هزینه‌های تعمیر و تعویض می‌شود. با انتخاب صحیح استاندارد و رعایت نکات نگهداری، می‌توان از مزایای این روش به‌طور کامل بهره‌مند شد.